Bir toplumda aydınlanma ihtiyacının semptomu, alameti nedir diye sorarsanız, cevabım şu olur: Bir ruhban sınıfının oluşması. Zira ruhbanın oluşması insanın taklid’e düşmesi ve hayvaniyet’e gerilemesi demektir. Vicdan üzerinde vesayetin başlangıcıdır.
Evet, bugün İslam dünyası denilen coğrafyada ve İslami gelenekte değişik varyantlarıyla bir ruhban sınıfı oluşmuştur. Hem de yüzyıllardır etkin bir şekilde kendini yeniden üretegelmiştir. Bireyin akıl ve iradesi üzerinde vesayet veya vela ...